6 ફેબ્રુઆરીએ સીરિયા અને તુર્કીમાં ભૂકંપ આવ્યો. રિક્ટર સ્કેલ પર તેની તીવ્રતા 7.8 હતી. આ પછી તુર્કી અને સીરિયામાં લગભગ 100 વખત ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. મૃત્યુઆંક 41 હજારને વટાવી ગયો છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) ને આશંકા છે કે આ સંખ્યા 50,000ને વટાવી શકે છે. તુર્કીમાં ભૂકંપ કોઈ નવી વાત નથી. અહીં વારંવાર આવું થાય છે. શા માટે આ વિસ્તાર વારંવાર વાઇબ્રેટ થાય છે? ચાલો જાણીએ.
યુએસ જિયોલોજિકલ સર્વે અનુસાર, 6 ફેબ્રુઆરીના ભૂકંપનું કેન્દ્ર ગાઝિયાંટેપથી 33 કિમી દૂર 18 કિમીની ઊંડાઈએ હતું.તુર્કીના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ ફુઆત ઓટકેએ જણાવ્યું હતું કે ગાઝિયાંટેપ અને કહરામનમારા વિસ્તારોમાં 900 મકાનો ધરાશાયી થયા છે.સીરિયાના રાષ્ટ્રીય ભૂકંપ કેન્દ્રના વડા રાયદ અહેમદે જણાવ્યું હતું કે તેમના દેશે ઇતિહાસમાં આનાથી વધુ શક્તિશાળી ભૂકંપનો ક્યારેય અનુભવ કર્યો નથી.
ભૂકંપને કારણે તુર્કીના 10 શહેરોમાં ભારે નુકસાન થયું છે.સરકારના જણાવ્યા અનુસાર 2,818 મકાનો ધરાશાયી થયા છે.જો કે ખાનગી અંદાજ મુજબ ભૂકંપમાં અનેક ગણા વધુ મકાનો ધરાશાયી થયા હતા.ગાઝિયનટેપનો 2,200 વર્ષ જૂનો મહેલ લગભગ નાશ પામ્યો છે.પરંતુ તુર્કીમાં આ ભૂકંપ પહેલો નથી.તુર્કી ઘણીવાર પૃથ્વીની આંતરિક હિલચાલથી ધ્રૂજે છે.2020માં જ આ વિસ્તારને 33 હજાર વખત આંચકો લાગ્યો હતો.ડિઝાસ્ટર એન્ડ ઈમરજન્સી મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટીએ જણાવ્યું હતું કે આમાંથી 332 ભૂકંપ રિક્ટર સ્કેલ પર 4 કે તેથી વધુ માપવામાં આવ્યા હતા.
તુર્કી ટેકટોનિક પ્લેટ પર સ્થિત છે, જેના કારણે દેશમાં વારંવાર ભૂકંપ આવે છે.પૃથ્વી 15 મુખ્ય ટેક્ટોનિક પ્લેટો પર ટકી છે.જ્યારે આ પ્લેટો એકબીજા સાથે અથડાય છે ત્યારે ભૂકંપ આવે છે.તુર્કી એનાટોલીયન ટેકટોનિક પ્લેટ પર સ્થિત છે.એનાટોલીયન ટેકટોનિક પ્લેટ યુરેશિયન અને અરેબિયન પ્લેટો વચ્ચેની ખામી સાથે સ્થિત છે.ફોલ્ટ લાઇન કે જેની સાથે યુરેશિયન અને એનાટોલીયન ટેકટોનિક પ્લેટો મળે છે તેને નોર્થ એનાટોલીયન ફોલ્ટ (NAF) કહેવાય છે.
એનાટોલીયન ફોલ્ટ લાઇન ઇસ્તંબુલની દક્ષિણથી ઉત્તરપૂર્વીય તુર્કી સુધી વિસ્તરેલી છે.આ તોફાની ફોલ્ટ લાઇન તુર્કીમાં વારંવાર ભૂકંપનું કારણ બને છે.આ ફોલ્ટ લાઇનની લંબાઈ 650 કિમી છે.ફોલ્ટ લાઇન પૂર્વી તુર્કીથી ભૂમધ્ય સમુદ્રના તળ સુધી વિસ્તરેલી છે.અરેબિયન પ્લેટ ધીમે ધીમે ઉત્તર તરફ આગળ વધી રહી છે.તેમના ઘર્ષણને કારણે ભૂકંપ આવે છે. એક સંશોધન સંસ્થાના જણાવ્યા અનુસાર તુર્કીની 95 ટકા જમીન ભૂકંપ માટે સંવેદનશીલ છે.સમગ્ર દેશના ત્રીજા ભાગના વિસ્તારમાં ધરતીકંપનું જોખમ ઘણું ઊંચું છે.પૂર્વી એનાટોલિયા અને ઇસ્તંબુલ જેવા મુખ્ય શહેરો પણ તેના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે.
2013 થી 2022 સુધીમાં તુર્કીમાં 30 હજાર 673 ભૂકંપ આવ્યા.તેમાંથી બે 6 ફેબ્રુઆરીએ રિક્ટર સ્કેલ પર માપવામાં આવ્યા હતા.આ પહેલા 1939માં તુર્કીમાં આવો જોરદાર ભૂકંપ આવ્યો હતો.ભૂકંપની તીવ્રતા 8.0 હતી.ત્યાં 20 હજાર લોકો મૃત્યુ પામ્યા.1 લાખ 16 હજાર 720 મકાનો ધરાશાયી થયા. 1939 થી 1999 દરમિયાન તુર્કીમાં પાંચ મોટા ભૂકંપ આવ્યા.1900 થી, તે દેશમાં 76 મોટા ભૂકંપ આવ્યા છે.ઓછામાં ઓછા 90 હજાર લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા.છેલ્લી સદીમાં, તુર્કીમાં આ ભૂકંપોને કારણે 25 અબજ ડોલરનું નુકસાન થયું હતું.
1999 માં, આ ફોલ્ટ લાઇન સાથે બે પ્લેટોના ઘર્ષણને કારણે તુર્કીમાં બે મોટા ભૂકંપ આવ્યા.એક ગોલસુકમાં અને એક ડુજસે પ્રાંતમાં.રિક્ટર સ્કેલ પર તેમની તીવ્રતા 7.4 અને 7.0 હતી.તે બે ભૂકંપમાં 18 હજાર લોકો માર્યા ગયા હતા.45 હજાર લોકો ઘાયલ થયા છે.2011માં તુર્કીમાં બીજો ભૂકંપ આવ્યો.રિક્ટર સ્કેલ પર તેની તીવ્રતા 7.1 હતી.ઓછામાં ઓછા 500 લોકો મૃત્યુ પામ્યા.
